هر چند آجيل سويا نيز داراي خواص بسيار زيادي است اما عموما نمي توان آنها را در زير گروه آجيل قرار داد. آجيل سويا معمولا از خشک کردن و يا حرارت دادن دانه هاي سويا بدست مي آيد به همين دليل به زير گروه حبوبات تعلق دارد.
وقتی برای خرید آجیل مخلوط عید به خشکبار فروشی می‌روید، معمولا چند گزینه عمده پیش رو دارید. به عبارت دیگر، خیلی از فروشنده‌ها، از قبل چند نوع ترکیب مختلف برای آجیل نوروزی شما آماده کرده‌اند، این جند دسته عبارت اند از:
۱) آجیل شور: این نوع آجیل تشکیل شده از پسته، تخمه کدو، تخمه ژاپنی، مغز بادام، مغز فندق و بادام هندی. بعضی‌ها بادام منقا را هم به این جمع اضافه می‌کنند. متاسفانه این نوع آجیل، رایج‌ترین و پرطرفدارترین نوع آجیل در ایام نوروز است. این‌که چرا می‌گوییم متاسفانه، پاسخ ساده و روشنی دارد. کافی است به صفتی که کلمه آجیل را همراهی می‌کند، دقت کنید: «شور!» چه کسی است که این روزها در باره عوارض ناشی از افزایش مصرف نمک و خطرات زیان‌بار آن چیزی نشنیده باشد یا مطلبی نخوانده باشد؟
۲) آجیل شیرین: شامل مغز گردو، کشمش، توت خشک، مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام و بادام هندی. اگرچه از این نوع آجیل کمتر از بقیه آجیل‌ها در ایام نوروز استقبال می‌شود اما حضور مغز گردو در این ترکیب یک مزیت بسیار بزرگ به حساب می‌آید.
۳) آجیل چهار مغز: این آجیل تشکیل شده از مغز بادام، مغز پسته، مغز فندق و بادام هندی.
۴) آجیل مشکل‌گشا: بعضی‌ها معتقدند که حضور آجیل مشکل‌گشا، حتی در حجم کم، در کنار ظرف اصلی آجیل یا روی سفره هفت‌سین، برای صاحبخانه خوش‌یمن خواهد بود و به همین خاطر، کمی هم از این نوع آجیل تهیه می‌کنند. آجیل مشکل‌گشا عبارت است از ترکیب مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام، توت خشک، کشمش، نخودچی و نقل.
۵) سلیقه شخصی: همه ما برای خرید آجیل نوروزی یک گزینه دیگر را هم پیش‌روی خود داریم و آن هم سبک شخصی خودمان است؛ به این معنی که ما می‌توانیم از هر کدام از اقلام آجیل به میزان دلخواه و به سلیقه شخصی خودمان خرید کنیم و آنها را با هم ترکیب کنیم. در بین اقلام مختلف آجیل، معمولا مشتریان بیشترین استقبال را از پسته به عمل می‌آورند و بعد از آن به ترتیب انواع تخمه، بادام، بادام هندی و مغز فندق مورد توجه قرار می‌گیرد.
۶) آجیل‌های وارداتی: این‌روزها در آجیل‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های عرضه‌کننده خشکبار، آجیل‌های هندی، تایلندی و ژاپنی هم پیدا می‌شود که به خاطر تنوع رنگی و طعم تندشان مشتریانی هم برای خودشان دست و پا کرده‌اند. در این نوع آجیل‌ها انواع رشته، ذرت، نخود و باقلا هم پیدا می‌شود. البته بعید به نظر می‌رسد که کسی بخواهد میز پذیرایی عید خود را با آجیل‌های رنگی شرق آسیا تزیین کند.
توصیه‌هایی برای خرید آجیل سالم
آجیل از آن دسته مواد غذایی است که همه ما عادت کرده‌ایم که آن را به شکل باز یا، به اصطلاح، فله‌ای خریداری کنیم. شاید شما هم مثل خیلی‌های دیگر اصلا روحتان خبر نداشته باشد که می‌شود آجیل‌ را به شکل بسته‌بندی شده و دارای پروانه بهداشتی تهیه کرد. البته خیلی‌ها هم این نکته را می‌دانند اما با این وجود ترجیح می‌دهند که خرید خود را به شکل فله‌ای انجام بدهند و برای این کارشان هم دلایل متعددی دارند از جمله این‌که: آجیل باز ارزان‌تر از انواع بسته‌بندی‌شده است، می‌شود آن را به حداقل میزان دلخواه خریداری کرد، می‌شود آن را قبل از خرید، چشید و امتحان کرد و دیگر هیچ هزینه اضافی هم بابت بسته‌بندی آن پرداخت نمی‌شود.
اما واقعیت چیز دیگری است. شرایط نگهداری، نحوه تهیه و فرآوری، میزان و نوع رنگ به‌کاررفته و بسیاری از عوامل دیگر وجود دارند که در سلامت آجیل نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند. تهیه آجیل بسته‌بندی شده و دارای پروانه بهداشتی به این معنی است که خریدار می‌تواند از بابت این جوانب، آسوده‌خاطر باشد.
نکته بسیار مهم دیگر این است ‌که آجیل و خشکبار قابلیت آلودگی به سموم قارچی نظیر آفلاتوکسین را دارند. واحدهای صنعتی با توجه به وجود پروانه‌های بهداشتی، ضوابط و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، ملزم به اندازه‌گیری آفلاتوکسین بر روی محصولاتشان هستند اما در محصولات سنتی آجیل و خشکبار که به صورت باز و فله‌ای عرضه می‌شود، این اندازه‌گیری‌ها صورت نمی‌گیرد و محصول تولیدی قابل ردیابی نیستند.
خواص کلي
هر کدام از انواع آجيل ها داراي خواص بيشماري مي باشند. داراي چربي هاي اشباع شده گياهي بوده که کلسترول خون را پايين آورده و از بروز حملات قلبي جلوگيري ميکنند.
بيشتر آنها داراي پروتئين مي باشند. نوع پروتئيني که در آجيل ها يافت مي شود ''آرجيني'' نام دارد. اين ماده يکي از پيش نيازهاي توليد اکسيد نيتريک است که به سلامت رگ هاي خوني و کاهش فشار خون کمک مي کند.
در آخر بايد اضافه کرد که اغلب انواع آجيل ها منبع مناسبي از ويتامين و فيبر ميباشند و باعث مي شوند که عملکرد بدن شما روان و بدون مشکل باشد.
گردو را به آجیل خود اضافه کنید
این روزها در اکثر ظرف‌های آجیل نوروزی جای گردو بدجوری خالی است اما بد نیست بدانید که بهترین و مفیدترین نوع آجیل، همین گردو است. یک فنجان مغز گردو دارای ‌٧۶٠ کیلوکالری انرژی،‌ ‌٣٠ گرم پروتئین، ‌‌٧١ گرم چربی سالم و ‌‌۵ میلی‌گرم قند و مقادیر قابل‌توجهی کلسیم،‌ فسفر، آهن، پتاسیم، سدیم، ویتامین آ و چند نوع ویتامین‌ ب است. مغز گردو منبعی غنی از چربی‌های سالم، غیراشباع و فاقد کلسترول است و سیستم عصبی، ‌سیستم عضلانی و ‌عضلات قلب را تقویت می‌کند. گردو حاوی مقدار زیادی انرژی است و می‌تواند منبع خوبی برای تامین انرژی سالمندان و کودکان باشد.
گردو از نظر میزان اسیدهای چرب امگا ۳ در بین آجیل‌ها منحصر به فرد است. مصرف گردو نه تنها میزان کلسترول مضر را کاهش می‌دهد، بلکه باعث کاهش التهاب رگ‌های خونی می‌شود. اسیدهای چرب موجود در گردو بی‌نظمی‌های ضربان قلب را کم می‌کند، میزان تری گلیسرید خون و خطر تشکیل لخته را پایین می‌آورد، سرعت سخت شدن شریانها، خطر فشارخون بالا و خطر ابتلا به سرطان پوست و پروستات را کاهش می‌دهد و همچنین موجب کاهش اختلالات رفتاری در جوانان می‌شود. حالا خودتان قضاوت کنید؛ آیا واقعا جای گردو در ظرف آجیل شما خالی نیست؟
از همه این‌ها گذشته، گردو می‌تواند آجیل محبوب دیابتی‌ها به حساب بیاید. تحقیقات نشان داده است که یک رژیم غذایی روزانه نسبتا کم چرب که شامل ۳۰ گرم گردو باشد، منحنی چربی خون بیماران دیابت نوع ۲ را بهبود می‌بخشد. گردو می‌تواند مقاومت سلول‌ها را هم نسبت به انسولین کمتر کند و به این ترتیب راحت‌تر وارد سلول شود.
و اما یک نکته مهم که باید در مورد شرایط نگهداری گردو بدانید این است که وقتی گردو در معرض حرارت قرار می‌گیرد، چربی آن اکسید می‌شود و کیفیت و طعم آن تغییر می‌کند.
عوارض مصرف بیش از حد آجیل در کودکان
مصرف بی‌رویه آجیل در کنار مصرف شیرینی و شکلات، باعث بروز مشکلات گوارشی مثل ‌درد‌های شکمی، تهوع و استفراغ در کودکان می‌شود. ضمن این که، مانع مصرف وعده‌های اصلی غذا می‌شود و به این ترتیب تداوم این وضعیت به مدت ۲ هفته طی تعطیلات نوروزی، ممکن است به بروز مشکلات جدی در تغذیه کودکان منجر شود.
ریزه‌خواری کودکان در ایام تعطیلات نوروزی، پدیده شایعی است که می‌تواند باعث بروز انواع ناراحتی‌های گوارشی، مخصوصا سوءجذب غذایی شود. با مصرف مواد غذایی متنوع در بین وعده‌های اصلی غذایی، ممکن است حالت سوءجذب ایجاد بشود که اولین علامت آن احساس ترشی در حلق و گلو و بروز دل‌درد است.
علت این است که درون معده، در مرحله اول، غذاهای نشاسته‌ای مراحل هضم را طی می‌کنند و در آخر کار چربی‌ها وارد روده می‌شوند. اما وقتی مقدار زیادی مواد خوراکی و تنقلات به همراه هم خورده شود، عملا کار معده مختل می‌شود. برای رفع این مشکل باید غذاهای زودهضم در وعده‌های اصلی گنجانده شده تا مشکل مواد سنگین مصرف‌شده در طی روز، به نحوی جبران شود. در غیر این صورت، پس از گذشت چند روز، کودک شدیدا احساس سنگینی می‌کند و ممکن است حتی دچار تب شود.
تنظیم صحیح رژیم غذایی کودک در ایام تعطیل، یکی از مهم‌ترین وظایف والدین است. بعضی از کودکان با مصرف بی‌رویه تنفلات آسیب شدیدی به معده‌شان وارد می‌کنند که عوارض آن می‌تواند بسیار سخت و طاقت فرسا باشد.
نگهداری از آجیل
آجیل و خشکبار معمولا در ماه مرداد و شهریور به عمل می‌آید. آن را خام نگه‌می‌دارند و اگر هوا گرم باشد برای نگهداری آن حتما به سردخانه نیاز است. خشکبار خام را به تدریج بین عرضه‌کنندگان پخش می‌کنند و آنها نیز آن را با توجه به میزان فروش و استقبال مشتری کم‌کم بو‌می‌دهند و به فروش می‌رسانند. اگرچه آجیل خام را می‌شود تا یکی، دو سال در شرایط سردخانه‌ای نگه‌داری کرد، اما آجیل بوداده را بهتر است ظرف چند هفته مصرف کنید. گرما و رطوبت احتمال رشد قارچ را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث فاسد شدن آجیل شود. به همین دلیل است که شرایط نگه‌داری آجیل‌ها اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
اگر آجیل‌ نوروزی‌تان زیاد آمد و ‌خواستید آن را برای استفاده‌‌های بعدی کنار بگذارید، سعی کنید آجیل را با پوست درون ظرف‌های دربسته قرار بدهید. البته در این حالت هم نمی‌توانید آجیل را بیشتر از ۶ ماه داخل یخچال نگه‌داری کنید. اما در همین شکل می‌توانید آنها را برای ۱ سال و در فریزر منزل نگه‌داری کنید. به خاطر داشته باشید که اگر آنها را از پوست‌شان جدا کنید، چیزی بیشتر از دو هفته تازه نمی‌مانند البته به شرطی که آنها را در یک محل خشک و خنک قرار داده باشید.